गाईजात्रा मनाइँदै, देशभर सार्वजनिक बिदा

चौतारा । आज परम्परागत सांस्कृतिक पर्व गाईजात्रा हो । प्रत्येक वर्ष भाद्र कृष्ण प्रतिपदादेखि अष्टमीसम्म आठ दिन मनाइने यो पर्व मनाइन्छ ।

त्यस्तै आजै रक्षाबन्धन पनि परेको छ । आजको दिन तागाधारीले जनै लगाउने र रक्षासूत्र डोरो बाध्ने गरिन्छ । पछिल्ला वर्षमा गाईजात्राका दिन देशभरका नेवार समुदायलाई बिदा दिने गरिएको छ । तर, यो वर्ष आज नै रक्षाबन्धन पनि रहेकाले देशभर सार्वजनिक बिदा छ ।

नेवार समुदायभित्र मनाईने गाईजात्रा र नेपाली हिन्दुहरुको महान् चाड कृष्ण जन्माष्टमीलाई लक्षित गर्दै सिन्धुपाल्चोक जिल्लाको सदरमुकाम चौताराको आकाशभरि नै चँदुवाले सझाइएको छ । परापूर्वकालदेखि मनाइँदै आएको गाइजात्रा पर्व र कृष्ण जन्माष्टमीलाई अझ आकर्षक र भव्यरुपमा मनाउन चौताराको पूरानो बजारलाई दुलही झै शृंगारिएको हो । हरेक गाईजात्रामा यहाँ भव्य मेला लाग्दै आएको छ । यस वर्ष पनि अझ भव्यरुपमा मनाउन सिन्धु नेवा खलले विभिन्न कार्यक्रमहरुको तयारी गरेको छ । बजारमा सरसफाई गरिएको छ भने चँदुवाले आकाश ढाकेको छ ।

नेवा खलको अनुसार यसपटक सानासाना बालबालिकाहरुले धिमे बाजा बजाउने छन् भने बुहारी र छोरीहरु घिन्ताङघिसी ट्वाकमा नाच्ने छन् । दिउँसो ३ बजेबाट सुरु हुने गाईजात्रा कार्यक्रममा स्थानीय कविहरुबीच व्यँग्यत्मक कविता बाचन प्रतियोगिता हुने छ । लाखे लगायत विभिन्न झाकी र मरुनी प्रस्तुत हुने छ । कृष्ण मन्दिर व्यवस्थापन समितिका अध्यक्ष बीरेन्द्र रत्न शाक्यका अनुसार यसपटक पनि गाईजात्राको अवसरमा कृष्ण मन्दिरको भित्तामा हास्य व्यँग्यात्मक हस्त लिखित भित्ते पत्रिका टाँसिने छ । जुन प्रत्यक गाईजात्रामा यहाँका स्थानीयहरुका लागि आकर्षणको केन्द्र बन्दै आएको छ ।

२०३६ सालबाट सुरु भएको व्यँग्यात्मक भित्ते पत्रिकामा स्थानीय राजनीतिक, सामाजिक, साँस्कृतिक र प्रशासनीक विकृति र विसंगतिविरुद्धका सामाग्रीहरुले स्थान पाउँदै आएको छ । त्यस्तै यसपटक गाईजात्रा र क्वाँटी पूनि (जनै पूर्णिमा) एकै दिन परेको हुनाले गाईजात्रा मनाउन आउने भक्तजन एवम् सहभागि सबैलाई क्वाँटी खुवाउने कार्यक्रम पनि रहेको स्थानीय राजेश श्रेष्ठले जानकारी दिए । यससँगै गाइजात्रा हुने नियमित कार्यक्रम बाजागाजासहित तहामचा र गाईले बजार परिक्रममा गरिने पनि खलले जनाएको छ ।

त्यस्तै बाह्रविसे, जलविरे, तौथलीजस्ता शहरक्षेत्रमा पनि आज आफ्ना मृत पितृको सम्झनामा गाई वा मानिसलाई गाईका रूपमा सिँगारी परिक्रमा गराउने गरिन्छ । अन्न र द्रव्य दान गरिन्छ । यसरी नगरपरिक्रमा गर्नाले वर्षभरि मृत्यु भएका व्यक्तिहरू गाईको पुच्छर समाई वैतरणी पार हुन्छन् भन्ने धार्मिक विश्वास छ । गाइजात्रा तत्कालीन राजा प्रताप मल्लले पालाबाट सुरु भएको हो ।