चैत १६ देखि मेलम्चीको पानी वितरण गरिने

काठमाण्डौ । थोरै यस्ता विषय हुन्छन् जसमा सबै उमेर समूहका मानिसहरुको चासो हुन्छ । अहिले बच्चादेखि वृद्धसम्म मेलम्चीको पानीको विषयमा जानकार छन् । केही महिनाअघिसम्म कसैले मेलम्ची आउँदै छ भन्दा मानिसहरु गफै त हो भनेर उडाउँने गर्दथे । मेलम्चीको पानी काठमाडौं आएपछि भने पत्याउन नसक्ने तिनै मानिसहरु पानी धारामा आउने दिन गन्दै बसेका छन् ।

मेलम्चीले पानीको काकाकुल भोगिरहेका काठमाडौंवासीमात्रै होइन सिंगो देशलाई हर्षित बनाइरहेको छ । बहुप्रतिक्षित मेलम्चीको पानी २२ वर्षपछि गत फागुन २२ गते काठमाडौं आइपुगेको थियो । काठमाडौं पुगेको २४ दिनपछि अर्थात चैत १६ गतेदेखि मेलम्चीको पानी धारा धारामा पुग्दै छ । काठमाडौं उपत्यका खानेपानी लिमिटेड (केयूकेएल)ले थोरै परिमाणमा भएपनि दैनिकरुपमा पानी वितरण गर्नेगरी काम भइरहेको बताएको छ । केयूकेएलका प्रवक्ता प्रकाश राईले चैत १६ गतेदेखि मेलम्चीको पानी धारा धारामा आउने जानकारी दिए ।

‘चैत १६ गतेदेखि पिउन मिल्ने गरी पानी सबैका घर घरमा उपलब्ध हुने छ । अहिले हामी पुरानो वितरण प्रणालीमार्फत नै पानी धारा धारामा पठाउने रणनीतिमा छौं । धेरै ठाउँमा पाइपहरु बिछ्याउने र पुरानो वितरण प्रणालीलाई चुस्त दुरुस्त बनाउने काम भइरहेको छ’, उनले भने । उनले काठमाडौं उपत्यकामा विच्छ्याइएका पाइपहरु पुराना भएकोले पानी चुहावट समस्याको रुपमा रहेको बताए । उनले भने, ‘काठमाडौं उपत्यकामा विच्छ्याईएका खानेपानीका पाइपहरुमा अहिले पनि चुहावटको समस्या विद्यमान छ । सम्भावित समस्यालाई ध्यानमा राखी निर्माण व्यवसायीहरुलाई तयार अवस्थामा राखेका छौं । पाइप जोड्ने र य्रापिड रेस्पोन्स टीम अहिले तयार अवस्थामा छ ।’

पहिलो चरणको मेलम्ची आयोजनाबाट दैनिक १७ करोड लिटर पानी काठमाडौं उपत्यकामा आएको आयोजना निर्देशनालय कार्यलयले जनाएको छ । तर, सुरुवातमा भने थोरै परिमाणमा मात्र पानी वितरण केन्द्रहरुमा पठाइने तयारी गरिएको आयोजनाका उपनिर्देशक उज्जवल प्रजापतिले जानकारी दिए । ‘सुरुमा सबै १७ करोड लिटर पानी धारामा आउने छैन । कतै पुराना पाइप त कतै पुराना वितरण प्रणाली भएकोले चुहावटको सम्भावना छ । त्यसैले समस्याको समाधान गर्दै विस्तारै मात्रै सबै १७ करोड लिटर पानी काठमाडौं उपत्यकामा बाँडिने छ । थोरै परिमाणमा पानी आए पनि सबैतिर पानी वितरण गर्ने योजना छ’, उनले भने ।

नयाँ बनाइएको वितरण केन्द्र एउटा मात्रै

खुमलटार बाहेक अरु सबै पुराना वितरण केन्द्रबाट पानी वितरण गरिने छ । बानेश्वर, मिनभवन, बाँसबारी, महाँकाल, बालाजु, लगाएत १० वटा वितरण केन्द्रबाट पानी एकसाथ धारामा आउने छ । एक घण्टामात्रै भए पनि सबैलाई पुग्ने गरी सबैतिर पानी समानरुपमा वितरण गरिने आयोजनाले जनाएको छ । थोरै परिमाणमा भएपनि पानी दैनिक हिसाबमा आउने छ ।

हाल दैनिक आठ करोड लिटर पानी वितरण गर्दै आएको केयूकेएलले बताएको छ । जबकी उपत्यकामा दैनिक ४३ करोड लिटर पानीको माग छ । मेलम्चीको पानी उपभोक्ताका धारामा पुगेपछि पानीको समस्या समाधान हुने विश्वास गरिएको छ । मेलम्चीबाट दैनिक १७ करोड लिटर पानी काठमाडौं आएको छ । त्यही अनुरुप सुन्दरीजलमा निर्माण सम्पन्न साढे ८ करोड लिटर क्षमताका दुई पानी प्रशोधन केन्द्र (रिजर्भवायर) बाट पानी प्रशोधन गरी वितरण गर्न लागिएको छ । त्यहाँबाट पानी वितरण केन्द्र ट्याकींहरु हुँदै उपभोक्ताका धारामा पुग्ने छ । यो आयोजनाबाट झन्डै १३ लाख बासिन्दा अर्थात् एक लाख ५८ हजार घर परिवार प्रत्यक्ष लाभान्वित हुने अनुमान छ ।

दशकौंदेखि पानीको हाहाकार खेप्दै आएका मानिसहरुको खानेपानी समस्या समाधान गर्ने मेलम्ची आयोजनाको उद्देश्य हो । मेलम्ची खानेपानी आयोजनाको कार्यान्वयन तीन चरणमा सम्पन्न गर्ने लक्ष्य लिइएको छ । यसका लागि मेलम्ची नदी डाइभर्सन सुरुङ तथा १७ करोड लिटर दैनिक क्षमता भएको सुन्दरीजल पानी प्रशोधन केन्द्र पहिलो चरणमा सम्पन्न भएर सञ्चालनमा आउने क्रममा छ ।

राष्ट्रिय गौरवको रुपमा रहेको मेलम्ची खानेपानी आयोजनाको दोस्रो चरणको मेलम्ची आयोजना प्रस्तावित छ । दोस्रो चरणमा याङ्ग्री र लार्के अन्य खोलाको पानी पनि मिसाएर राजधानीमा वितरण गर्ने योजना रहेको छ । दुईवटा नदीहरूलाई डाइभर्सन गरी मेलम्ची नदीको हेडवर्कस भन्दा केही माथी जोड्नका लागी थप दुईवटा हेडवर्कस तथा सुरूङ निमार्ण गरिने छ । सुन्दरीजलमा ३ सय ४० करोड लिटर क्षमताको पानी प्रशोधन केन्द्रको निर्माण क्रमशः दोस्रो र तेस्रो चरणमा हुने छ ।